تنها چیزی که ششدانگ حواستان را به خود مشغول می‌کند بوی نامطبوعی است که به مشام می‌رسد. اگر ساکن منطقه 21 و اهل محله چیتگر نباشید بی‌درنگ از خود می‌پرسید این بوی آزاردهنده از کجا به مشام می‌رسد؟ اما ساکنان منطقه 21 خوب می‌دانند که این بو ناشی از فعالیت کارخانه‌ای است که ماء‌الشعیر تولید می‌کند.
جو، مهم‌ترین عنصر مورد نیاز برای تولید ماء‌الشعیر است. متأسفانه مسئولان کارخانه بعد از اینکه شیره جو را استفاده می‌کنند، مخمرهای باقیمانده را در کانال منتهی به بزرگراه فتح تخلیه می‌کنند و همین موضوع منجر به انتشار بوی نامطبوع در محله می‌شود. این درحالی است که می‌دانیم کارخانه تولید ماء‌الشعیر مجهز به تصفیه‌خانه اختصاصی است. اما بازهم به دلیل عملکرد نامناسبی که دارند باعث انتشار بوی نامطبوع در منطقه می‌شود.»
برای اینکه ببینیم صحبت‌هایی که درباره بوی نامطبوع و آزاردهنده‌ای که در شهرک 22 بهمن به مشام می‌رسد صحت دارد یا نه راهی این محله می‌شویم. یکی از اهالی را می‌بینیم که از در خانه‌اش بیرون می‌آید. سراغش می‌رویم و درباره بوی نامطبوع از او می‌پرسیم.
می‌گوید: «خودروهای حمل پسماند و ضایعات کارخانه، شب‌ها مقدار زیادی از پسماندها را به کانال آبی که به بزرگراه فتح منتهی می‌شود منتقل می‌کنند. با عبور این خودرو از کنار خانه‌ها، بوی آزاردهنده‌ای در محله می‌پیچد و تا ساعت‌ها نفس کشیدن را ناممکن می‌کند. این بو آنقدر نامطبوع است که هیچ اسپری خوشبو‌کننده‌ای حتی برای چند لحظه هم که شده قادر به خوشبو کردن فضای خانه نیست.»
علاوه بر این، آن‌طور که ساکنان شهرک 22 بهمن می‌گویند بوی نامطبوع موجب تجمع حشرات، به‌ویژه پشه‌ها و سفیدبالک‌هایی می‌شود که در نیمه اول سال تردد در کوچه و خیابان را برای اهالی دشوار می‌کند. دبیر شورایاری محله چیتگر جنوبی که بارها به درخواست اهالی پیگیر رفع این بوی نامطبوع شده است می‌گوید: «این کارخانه یک تصفیه‌خانه مجهز اختصاصی دارد.
در بازدیدهایی که به اتفاق مدیر کارخانه داشتیم، مشخص شد که پسماندها در این تصفیه‌خانه تصفیه می‌شود. پسآب تصفیه‌خانه هم برای آبیاری فضای سبز منطقه در اختیار شهرداری قرار می‌گیرد. اما آن‌طور که مدیر کارخانه می‌گوید هزینه‌های جاری تصفیه‌خانه و موادی که برای کاهش آلاینده‌های کارخانه استفاده می‌شود گران است و نمی‌توانند تصفیه پسماندها را 24 ساعته انجام بدهند.»
«اصغر محمدمقدم» با اشاره به اینکه در پی انتشار بوی بد در محله بارها با مسئولان شهرداری برای بازدید به کارخانه رفته و وعده‌هایی دریافت کرده‌اند می‌افزاید: «به دلیل گله مکرر اهالی و بازدیدهای مسئولان شهرداری و شهردار منطقه، سرانجام مدیران کارخانه قول دادند موادی را از خارج کشور تهیه کنند. موادی که در نتیجه استفاده از آن می‌توان آلایندگی و بوی نامطبوع پسماندها و پسآب کارخانه را کاهش داد. اما این هم مثل وعده‌های قبلی هنوز عملی نشده است.»
- نیازمند تمهیدات دائمی
گله‌های اهالی منطقه 21 بارها پای بازرسان بهداشت محیط را به کارخانه مذکور باز کرده است. در نتیجه رفت و آمدهای بازرسان برای مدت کوتاهی اهالی از شر این بوی نامطبوع و سایر آلودگی‌های کارخانه در امان مانده‌اند، اما این آسایش دوام چندانی نداشته است. دبیر دبیران شورایاری منطقه 21 در این باره می‌گوید:
«انگار قرار نیست مدیران کارخانه فکری برای پایان بوی آزاردهنده در منطقه بکنند. تا به حال همه اقدامات مقطعی بوده است. هربار که اهالی اعتراض می‌کنند و شهرداری و بازرسان بهداشت محیط سری به کارخانه می‌زنند، تصفیه‌خانه را راه می‌اندازند و کاری می‌کنند که برای مدت کوتاهی خبری از بوی آزاردهنده نیست. اما بعد از گذشت چند روز باز همان آش است و همان کاسه.»
«صالح صیامی» با تأکید بر اینکه هیچ‌یک از اقدامات مدیران کارخانه نمی‌تواند مرهمی بر زخم اهالی منطقه 21 بگذارد می‌افزاید: «هربار که اهالی از انتشار بوی نامطبوع به ستوه می‌آیند و مانع ادامه فعالیت کارخانه می‌شوند، مدیران کارخانه برای جابه‌جایی پسماندهایشان از شهرداری کمک می‌گیرند. به همین دلیل برای مدتی مخمرهای جو به نقاطی دور از محدوده مسکونی منطقه 21 منتقل می‌شود. اما این هم نقطه پایانی برای آلودگی‌های این کارخانه نیست. چون باز هم شیرابه ناشی از تجمع مخمرها روی زمین راه می‌افتد و راه دیگری برای بروز آلودگی محیط‌زیست باز می‌شود. مسئولان باید به فکر تدابیر ماندگار و دائمی باشند تا راه نفس کشیدن اهالی این منطقه هم باز شود.»
- نجات محیط‌زیست و عزم همگانی
اهالی منطقه 21 به‌ویژه خانواده‌هایی که فرزند خردسال دارند، نگران هستند که انتشار بوی نامطبوع منجر به بروز بیماری شود و عوارض جبران‌ناپذیری برایشان به جا بگذارد. این موضوع را با مدیرعامل مؤسسه مردم‌نهاد آوای طبیعت که متخصص بهداشت محیط است در میان گذاشتیم. «محمدشرافت» با تأکید بر اینکه بوی نامطبوع به خودی خود منجر به بروز بیماری نمی‌شود و سلامت شهروندان را به خطر نمی‌اندازد می‌گوید: «استشمام این بو سلامتی را به خطر نمی‌اندازد. از سوی دیگر به دلیل شکایت‌های مردمی بارها کارشناسان بهداشت محیط آزمایش‌های مختلفی در این کارخانه انجام داده‌اند.
اگر مورد مشکوکی در آزمایش‌ها مشاهده می‌شد، قطعاً مانع ادامه فعالیت کارخانه می‌شدند. همین موضوع که شهرداری از پسآب کارخانه برای آبیاری فضای سبز استفاده می‌کند نشان می‌دهد که آلاینده خطرناکی در پسماندهای کارخانه وجود ندارد. بنابراین مشکلی اهالی را تهدید نمی‌کند. اما همین بوی بدی که زندگی را برای مردم سخت کرده است و همین شیرابه‌هایی که از مخمرهای جو خارج می‌شود و محیط‌زیست را به خطر می‌اندازد باید ساماندهی شود. امیدواریم در مدیریت جدید شهری پایتخت شاهد رسیدگی به وضعیت این کارخانه که بزرگ‌ترین کارخانه تولید ماء‌الشعیر استاندارد است باشیم.»
نظر شما